راه های درمان انواع سردرد

در این مقاله انواع سردرد شامل سر درد خوشه ای یا کلاستر، تنشی یا عصبی و همچنین سینوسی را مورد بررسی قرار داده و راه های درمان و علت و علائم هر کدام را مورد بررسی قرار می‌دهیم.
درمان انواع سر درد
درمان انواع سر درد

سردرد تنشی یا عصبی رایج‌ترین نوع سر درد است. گرفتگی یا فشار در اطراف پیشانی یا پشت سر و گردن شما است. برخی از افراد می‌گویند احساس می‌کنند گیره‌ای جمجمه آنها را می‌فشارد.

می‌تواند باعث درد خفیف، متوسط یا شدید در پشت چشم و سر و گردن شود. می‌تواند از پشت سر شروع شده و به جلو گسترش یابد و یا درد فشرده در اطراف سر تبدیل شود و ممکن است در عضلات گردن، شانه‌ها و فک احساس سفتی و درد ایجاد کند.
تفاوت سردرد تنشی و میگرن

ممکن است سردرد تنشی را با میگرن اشتباه بگیرید. این نوع سردرد باعث درد ضربان‌دار در یک یا دو طرف سر می‌شود.

سردردهای تنشی همه علائم میگرن، مانند حالت تهوع و استفراغ را ندارند. در موارد نادر، سردرد تنشی می‌تواند منجر به حساسیت به نور و صدای بلند، شبیه به میگرن شود.

به طور متوسط ممکن است یک یا دو بار در ماه اتفاق افتد. با این حال، سردردهای تنشی نیز می‌توانند مزمن شوند.



چه افرادی دچار سردردهای تنشی یا عصبی می‌شوند؟

بیشتر افراد به احتمال زیاد در مقطعی دچار سردرد تنشی شده‌اند. می‌تواند در هر سنی ایجاد شود ، اما بیشتر در نوجوانان و بزرگسالان دیده می‌شود. زنان معمولا بیشتر از مردان رنج می برند. برخی از بزرگسالان حداقل ۳ ماه متوالی بیش از ۱۵ بار در ماه سردردهای تنشی را تجربه می کنند.
علل سردرد تنشی

سردرد تنشی دربرخی از افراد به دلیل گرفتگی عضلات پشت گردن و پوست سر ایجاد می‌شود. این نوع انقباضات می‌تواند در اثر انواع مختلفی ایجاد شود.

بیشتر اوقات‌، سردردهای تنشی ناشی از استرس کار، مدرسه، خانواده، دوستان و یا روابط دیگر ایجاد می‌شود. معمولا با موقعیت استرس‌زا می‌تواند اتفاق افتد.

محرک‌ها و علل سردرد تنشی ممکن است شامل موارد زیر باشد:

    استراحت ناکافی
    وضعیت بد بدن
    استرس عاطفی یا ذهنی
    اضطراب
    خستگی
    گرسنگی
    سطح آهن پایین
    الکل
    کافئین
    مشکلات فکی یا دندانی
    خستگی چشم
    کمبود آب بدن
    کنار گذاشتن وعده های غذایی
    سیگار
    سرماخوردگی‌، آنفولانزا یا عفونت سینوس

علائم سردرد تنشی یا عصبی

علائم سردرد تنشی شامل موارد زیر است:

    درد مبهم سر
    فشار در اطراف پیشانی
    حساسیت اطراف پیشانی و پوست سر

سردرد تنشی یا عصبی
سردرد تنشی یا عصبی
راه درمان سردرد تنشی چیست؟

سردردهای تنشی مزمن می‌تواند کیفیت زندگی را تحت تأثیر قرار دهند. ممکن است روزهای کار یا تحصیل را تحت تاثیر قرار دهد. بهتر است سر دردهای تنشی را بلافاصله پس از شروع، هنگامی که علائم هنوز خفیف هستند، درمان کنید. هدف این است که درد را کاهش داده و از بروز بیشتر آنها جلوگیری کنید.

در ادامه انواع راه های درمان سردرد تنشی شامل موارد زیر را بررسی می‌کنیم:

    نوشیدن آب
    خواب کافی و تغذیه مناسب
    داروهای مسکن
    داروهای شل کننده عضلات
    سایر روش‌ها
    رفتار درمانی طب سوزنی

آب بنوشید

ممکن است کمبود آب بدن داشته باشید و نیاز به افزایش مصرف آب داشته باشید.
خواب کافی و تغذیه مناسب داشته باشید

همچنین باید در نظر بگیرید که چقدر می‌خوابید. کمبود خواب می‌تواند منجر به سردردهای تنشی شود و مطمئن شوید که از هیچ وعده غذایی صرف نظر نکرده اید‌، که می‌تواند سردرد ایجاد کند.
از داروهای مسکن استفاده کنید

اگر هیچ یک از این استراتژی‌ها جواب نداد، می‌توانید از داروهای مسکن استفاده کنید تا از سردرد تنشی خلاص شوید. با این حال، فقط گاهی اوقات از مسکن می‌توان استفاده کرد. استفاده بیش از حد از داروهای مسکن ممکن است منجر به سردردهای مقاوم شود.
داروهای شل کننده عضلات

پزشک متخصص در کنار تجویز مسکن ممکن است داروی شل کننده عضلات را تجویز کنند. این داروها به توقف انقباضات عضلانی کمک می‌کند.
سایر روش‌های درمانی

آنها همچنین ممکن است از سایر روش‌های درمانی مانند: ماساژ درمانی، فیزیوتراپی، مدیریت استرس را توصیه کنند.
رفتار درمانی

همچنین با کمک رفتار درمانی شناختی که درمانگر به شما کمک می‌کند افکاری را که باعث استرس شما می‌شوند را درک کنید و روش‌هایی را برای تغییر این افکار و کاهش استرس به شما آموزش می‌دهند.
طب سوزنی

طب سوزنی نیز روش درمانی است که ممکن است درد در نقاط مختلف را کاهش دهد.
سردرد خوشه ای یا کلاستر

سردرد خوشه ای یا کلاستر یکی از دردناک‌ترین انواع سردرد است. این سردرد مجموعه‌ای از سر دردهای نسبتا کوتاه اما بسیار دردناک است. سردرد خوشه ای معمولا شما را در نیمه شب با درد شدید در یک چشم یا در یک طرف سر شما را بیدار می‌کند.

حملات مکرر که به عنوان دوره‌های خوشه‌ای شناخته می‌شوند، می‌توانند از هفته‌ها تا ماه‌ها ادامه داشته باشند، معمولا با متوقف شدن سردرد، دوره‌های بهبودی اتفاق می‌افتد. در طول بهبودی ممکن است برای ماه‌ها و یا مدت طولانی‌تری سردرد اتفاق نیوفتد.

خوشبختانه سردرد خوشه ای نادر است و تهدید کننده زندگی نیست. درمان می‌تواند حملات سر درد خوشه ای را کوتاه کند. علاوه بر این، داروها می‌توانند تعداد سردردهای خوشه ای را کاهش دهند.
سردرد خوشه ای یا کلاستر
سردرد خوشه ای یا کلاستر
علائم سردرد خوشه ای

سردرد خوشه ای معمولاً بدون هشدار و به طور ناگهانی شروع می‌شود. گرچه ممکن است ابتدا حالت تهوع و هاله شبه میگرنی داشته باشد. علائم و نشانه های شایع در هنگام سردرد عبارتند از:

    ناراحتی یا احساس سوزش خفیف
    یک مردمک چشم کوچکتر
    قرمزی یا سوزش چشم
    آبریزش بینی یا گرفتگی بینی
    صورت قرمز و گرم
    تعریق
    حساسیت به نور
    درد یک طرفه
    بی‌قراری
    رنگ پریدگی پوست (رنگ پریدگی) یا برافروختگی صورت
    ورم اطراف چشم
    افتادگی پلک

دلایل سردرد خوشه ای

وقتی در یک دوره خوشه هستید، هر یک از اینها می‌تواند سردرد ایجاد کند:

    دود سیگار
    الکل
    بوهای شدید

سردردهای خوشه ای بیشتر در افرادی که سیگار می‌کشند یا کسانی که زیاد الکل می‌خورند، دیده می‌شود. در طی یک دوره خوشه ای حساسیت بیشتری به الکل و نیکوتین خواهید داشت. فقط کمی الکل می‌تواند باعث سر درد شود.
مشخصات دوره سردرد خوشه ای

چند مورد وجود دارد که این نوع سردرد را از دیگر سردردها متمایز می‌کند، که شامل موارد زیر است:

    سرعت
    مدت زمان
    موقعیت درد
    قابل پیشبینی

سرعت

سردردهای خوشه ای معمولا در عرض ۵ یا ۱۰ دقیقه به شدت خود می‌رسد.
مدت زمان

سردردهای خوشه ای معمولا بین ۳۰ تا ۹۰ دقیقه طول می‌کشد. مدت زمان آن‌ها می‌تواند بین ۱۵ دقیقه تا ۳ ساعت هم برسد، اما پس از آن ناپدید می‌شود.

می‌تواند روزانه یک تا سه مورد از این سردردها اتفاق افتد. تاریخ شروع و مدت زمان هر دوره خوشه ممکن است از دوره‌ای به دوره دیگر متفاوت باشد. به عنوان مثال، دوره‌های خوشه ای می‌تواند به صورت فصلی رخ دهد ، مانند هر بهار یا هر پاییز.
موقعیت درد

تقریباً همیشه در یک طرف سر ایجاد می‌شود و در طی یک دوره، زمانی که به حملات روزانه مبتلا می‌شوید، در همان سمت می‌ماند (هنگامی که یک دوره سردرد جدید شروع می‌شود، ممکن است به سمت مخالف تغییر یابد).

ممکن است ضربان دار یا ثابت باشد. این نوع سردرد ممکن است در پشت یا اطراف یک چشم احساس شود، ممکن است به پیشانی، شقیقه، بینی، گونه یا لثه فوقانی آن طرف گسترش یابد. پوست سر ممکن است حساس شود.
قابل پیش بینی

به نظر می‌رسد حملات به ریتم شبانه‌روزی مرتبط هستند. آنها به طور منظم و معمولا هر روز در یک زمان اتفاق می‌افتند، به طوری که آنها را “سردرد ساعت زنگ دار” می‌نامند.

حتی ممکن است یکی دو ساعت بعد از خوابیدن شما را از خواب بیدار کند. حملات شبانه می‌تواند شدیدتر از حملات روز باشد.
علت سردرد خوشه ای

علت دقیق سردردهای خوشه ای ناشناخته است، اما الگوهای سردرد خوشه ای نشان می‌دهد که ناهنجاری در ساعت بیولوژیکی بدن (هیپوتالاموس) نقش دارد.
تفاوت سر درد خوشه ای و میگرن

برخلاف سردردهای میگرنی و تنشی، سردرد خوشه ای معمولا با عوامل محرک مانند غذاها، تغییرات هورمونی یا استرس در ارتباط نیست. با این حال، هنگامی که یک دوره خوشه ای شروع می‌شود، نوشیدن الکل یا استرسورها ممکن است به سرعت باعث سر درد شوند.
سردرد سینوسی

سینوس های شما فضاهای پر از هوا در داخل پیشانی، استخوان گونه و پشت پل بینی شما هستند. وقتی ملتهب می‌شوند، معمولا به دلیل واکنش آلرژیک یا عفونت، متورم می‌شوند، مخاط بیشتری ایجاد می‌کنند و کانال‌های تخلیه آنها مسدود می‌شود. تجمع فشار در سینوس‌ها باعث درد می‌شود که احساس سر درد را ایجاد می‌کند.
سردرد سینوسی
علائم سردرد سینوسی

از علائم سردرد سینوسی درد عمیق و مداوم در استخوان گونه، پیشانی یا پل بینی است. هنگامی که سر را به طور ناگهانی حرکت می‌دهید یا فشار می‌آورید، معمولا درد بیشتر می‌شود. در همان زمان، ممکن است علائم سینوسی دیگری داشته باشید، مانند:

    آبریزش بینی
    تب

انواع دیگر سردردها مانند میگرن یا سردردهای تنشی، اغلب با سر دردهای سینوسی اشتباه گرفته می‌شوند. از آنجا که درمان مورد نیاز شما به نوع سردرد شما بستگی دارد، مهم است که تشخیص درست داده شود.

آیا به دنبال درمان میگرن هستید؟
آلرژی و سردردهای سینوسی

تا بحال شنیده‌اید که آلرژی باعث سر درد سینوسی می‌شود؟  آلرژی می‌تواند باعث گرفتگی سینوس شود، که باعث سردرد شود. درمان آلرژی می‌تواند آن گرفتگی را کاهش دهد اما درد سر شما را تسکین نمی‌دهد. معمولا باید این دو بیماری را جداگانه درمان کنید.
درمان سر درد سینوسی

هدف از درمان سر درد سینوسی معمولا تسکین علائم و درمان عفونت است. ممکن است برای مدت کوتاهی آنتی بیوتیک و همچنین آنتی هیستامین یا ضد احتقان تجویز شود. همچنین می‌توان از داروهای ضد احتقان بینی استنشاق شده استفاده کنید، اما فقط تا ۳ روز. مصرف طولانی‌تر می‌تواند علائم شما را بدتر کند.

همچنین می‌توان از داروهای مسکن استفاده کرد‌، یا اگر آنها کمکی نکردند، پزشک می‌تواند برای کاهش التهاب در سینوس‌ها کورتون تجویز کند. اگر یک واکنش آلرژیک باعث شعله‌ور شدن سینوس شود، ممکن است درمان پیشگیری از آلرژی نیاز باشد.

همچنین می‌توان با ترفندهای ساده در منزل، مانند نوشیدن مایعات بیشتر، استفاده از مرطوب کننده هوا یا اسپری بینی آب شور، احساس بهتری ایجاد کرد.

در برخی موارد ممکن است جراحی سینوس را برای برداشتن پولیپ‌ها یا باز شدن سینوس‌های کوچک یا دائما متورم توصیه کنند.

اختلال سرگیجه یکی از شایعترین شکایات پزشکی است. آیا سرگیجه خطرناک است؟

احساس سرگیجه چیست؟

سرگیچه زمانی اتفاق می‌افتد که فرد در درک موقعیت دچار مشکل شود ویا یا دچار افکار غیرشفاف و نامنظم شود. سرگیجه یک احساس سبکی، ضعف یا بی حسی در سر ایجاد می‌ کند. سرگیجه و عدم تعادل می‌تواند دلایل بسیار مختلفی داشته باشد.

از جمله دلایل سرگیجه می‌تواند موارد زیر باشد:

• مشکلات مغز و اعصاب
• مشکلات قلبی-عروقی
• مشکلات بینایی
• مشکلات متابولیک و گوارشی
• مشکلات مربوط به دستگاه دهلیزی یا دستگاه تعادلی گوش

نشانه های سرگیجه مداوم و ناگهانی ممکن است موارد زیر باشد:

• فراموشی
• عدم شناسایی موقعیت
• عدم تمرکز
• حالت تهوع
• عدم تعادل

علت سرگیجه ناگهانی چیست؟

درصورتی که فرد دچار سرگیجه ناگهانی شود، سرگیجه به سرعت در فرد افزایش می‌یاید. در این وضعیت باید علت سرگیجه فورا تشخیص داده شود تا از وخیم‌تر شدن آن جلوگیری شود. سرگیجه ناگهانی ممکن است ناشی از عوامل مختلفی از جمله مشکلات گوش داخلی، فشار خون پایین و شرایط سلامت روان باشد.

سرگیجه ناگهانی در فرد، خصوصا اگر همراه با تب بالا (بالاتر از ۱۰۱ درجه فارنهایت) باشد، ممکن است باعث ایجاد برخی از اختلالات نظیر سفتی گردن، راش و آسیب به سر شود. حتی اگر سرگیجه به خودی خود برطرف شد، بهتر است برای حل این اختلالات به پزشک مراجعه کنید. در صورت عدم توجه به موقع به سرگیجه ناگهانی ممکن است فرد دچار سکته مغزی شود.

اهمیت درمان فوری گیجی سر

بر اساس علت، ممکن است فرد دچار سرگیجه موقت، ناگهانی یا پیش‌رونده شود. از آنجاییکه سرگیجه ممکن است ناشی از یک بیماری جدی باشد، عدم درمان مناسب باعث عوارض جدی و آسیب‌های دائمی خواهد شد.

به محض تشخیص علت سرگیجه در فرد، برنامه درمانی مناسب برای شخص طراحی شده و در اختیار او قرار داده می‌شود. پزشک مغز و اعصاب خود را برای کاهش ریسک بالقوه عوارضی مثل کما دنبال کنید.

برخی از علائم سرگیجه که خطرناک محسوب می‌شوند عبارتند از:

• تغییر در سطح هوشیاری یا آگاهی
• برافروختگی یا خشکی پوست
• تهوع شدید و استفراغ
• تنفس میوه‌ای

در صورت مشاهده هر یک از این علائم در فرد دارای سرگیجه باید سریعا او را به مراکز درمانی برد.

شایعترین دلایل سرگیجه ناگهانی و عدم تعادل

مسائل مختلفی می‌تواند باعث ایجاد سرگیجه ناگهانی شود و برخی از آن‌ها جدی‌تر است. اما به طور کلی در بسیاری از موارد علت سرگیجه دقیقا قابل تشخیص نیست.

به طور کلی شایع ترین دلایل سرگیچه و عدم تعادل عبارتند از:

• داروی بیهوشی
• عدم تعادل شیمیایی یا الکترولیتی
• بیماری مزمن کلیوی (که شامل انواع مشکلات کلیوی می‌شود مثل سنگ کلیه، نارسایی کلیه و آنومالی‌های کلیوی)
• بیماری مزمن کبدی (که شامل هر نوع از مشکلات کبدی می‌شود مثل هپاتیت‌ها، سیروز، نارسایی کبدی)
• بیماری انسدادی ریوی مزمن ( COPD، که شامل آمفیزم و برونشیولیت مزمن می‌شود)
• بیماری احتقانی قلبی (رو به زوال رفتن توانایی قلب در پمپ خون)
• دمانس
• عوارض جانبی داروها (بعد از قطع دارو، مدت زمانی برای بهبودی نیاز است)
• اختلالات تشنج
• دهیدراتاسیون شدید
• ترومای شدید
• بیخوابی یا اختلالات خواب
• کمبودهای ویتامین مثل نیاسین، تیامین، ویتامین ب۱۲ یا ویتامین ث

علت و علائم خطرناک منگی سر

در بعضی موارد، ممکن است سرگیجه علامتی از یک شرایط جدی و مهم باشد. در این حالت ممکن است جان فرد تهدید شود و در نتیجه درمان فوری سرگیجه یک امر ضروری است.

سرگیجه های خطرناک در صورت عدم درمان فوری ممکن است منجر به مشکلات زیر شود:

• آسیب یا تومور مغز یا طناب نخاعی
• دلریوم- فراموشی
• انسفالیت (التهاب و تورم مغز به دلیل یک عفونت ویروسی یا سایر دلایل)
• سکته قلبی
• هیپوگلیسیمی (قند پایین خون)
• بیماری مننژیت مغزی (عفونت غشاهایی که مغز و طناب نخاعی را پوشانده‌اند)
• هیپوترمی
• سپسییس (عفونت شدید خون)
• سکته مغزی

علائم گیجی و منگی سر چیست؟

ممکن است که گیجی و منگی سر با علائم دیگری نیز همراه باشد که بسته به بیماری و اختلال و شرایط زمینه‌ای متفاوت است. علائمی که غالبا مغز را تحت تاثیر قرار می‌دهند ممکن است که قسمت‌های دیگری از بدن را درگیر کند.

گیجی ممکن است که با علائم مرتبط با عفونت همراه باشد شامل:

• گره‌های لنفاوی بزرگ
• تب
• سردرد
• منگی و کاهش سطح هوشیاری
• تهوع همراه یا بدون استفراغ
• سفتی گردن
• راش
• تشنج

علاوه بر موارد فوق، گیجی سر ممکن است که با علائم مربوط به بیماریهای مزمن و اختلالات متابولیک همراهی داشته باشد، شامل:

• درد شکمی
• ریتم غیرطبیعی قلبی مثل ریتم سریع قلبی ( تاکیکاردی) یا ریتم اهسته قلبی (برادی‌پنه)
• تورم قوزک پا
• دشواری در تنفس یا تنفس تند
• پوست خشک یا تغییر در رنگ پوست
• خستگی
• احساس تشنگی مفرط
• تکرر ادرار یا کاهش ادرار یا عدم ادرار کردن
• تنفس با بوی میوه
• ضعف عضلانی
• تهوع همراه یا بدون استفراغ

سایر علائم منگی سر که ممکن است در فرد ایجاد شود عبارت است از:

• اختلالات خلقی، اختلالات شخصیتی یا اختلالات رفتاری
• اختلالات خواب و تغییر الگوی خواب
• دشواری در بلع
• اختلال در حافظه، فکر کردن، صحبت کردن، درک کردن، نوشتن یا خواندن
• سرگیجه
• عدم تعادل و عدم هماهنگی
• از دست دادن هوشیاری حتی برای مدت کوتاه
• تاری دید یا تغییر در دید
• بی حسی، ضعف یا فلجی

علائم سرگیجه ناگهانی و تفاوت‌های آن

سرگیجه ناگهانی ممکن است خطرناک باشد و در صورت وجود علائم زیر لازم است فرد سریعا به نزدیک‌ترین مرکز درمانی مراجعه کند:

• پوست سرد یا مرطوب
• سرگیجه یا احساس غش کردن
• نبض تند
• تب
• سردرد شدید
• تنفس سریع یا آهسته
• لرز غیر قابل کنترل
• گیجی با شروع ناگهانی در فردی که مبتلا به دیابت است
• گیجی به دنبال اسیب به سر
• فرد در هر زمانی دچار عدم هوشیاری شود.

علائم گیجی و منگی سر

روش های تشخیص سرگیجه و منگی سر

در ابتدا پزشک معاینات بالینی انجام خواهد داد و در مورد گیجی از فرد سوالاتی را خواهند پرسید. موارد که پزشک در فرد دارای سرگیجه مورد بررسی قرار می‌دهد عبارنتد از:

• پزشک در مورد زمان و محل دقیق از بیمار می پرسد.
• در مورد بیماریهای اخیر و حال حاضر نیز در میان سایر سوالات پرسیده خواهد شد.

پس از بررسی بالینی بیمار، پزشک ممکن است برای بررسی دقیق‌تر سرگیجه آزمایشات و تست‌هایی را تجویز کند.

تشخیص سرگیجه و گیجی سر

تستها و آزمایشاتی که ممکن است درخواست شود شامل موارد زیر هستند:

• تستهای خونی
• سی تی اسکن از سر
• نوار مغز EEG
• تست وضعیت ذهنی
• تستهای عصبی-روانشناسی
• تستهای ادراری

روش های درمان سرگیجه و گیجی سر

درمان سرگیجه وابسته به علت ایجادکننده گیجی است. برای مثال اگر دلیل ایجاد سرگیجه عفونت باشد، درمان عفونت تقریبا سرگیجه را به طور کامل برطرف می کند.

می‌توان درمان‌های خانگی نیز برای سرگیجه پیشنهاد داد. درمان سرگیجه در طب سنتی به این صورت است که اگر سرگیجه ناگهانی ناشی از کاهش قند خون (برای مثال در درمان دیابت) باشد، بهتر است که فرد نوشیدنی سیرین بنوشد یا یک میان وعده غذای شیرین بخورد. اگر گیجی بیش از ده دقیقه طول کشید به یک درمانگر تماس بگیرید.

یک روش درمان سرگیجه پرسیدن اسم، سن و تاریخ از بیمار است. اگر به طورت نامطمئن یا نادرست پاسخ دهند، فرد دچار سرگیجه شدید است. اگر فرد به صورت طبیعی دچار سرگیجه نمی‌شود، ممکن است سرگیجه خطرناک باشد و لازم است سریعا به پزشک مراجعه کرد.

لازم به ذکز است که فرد دچار سرگیجه شدید را نباید تنها رها کرد. برای امنیت، فرد به نگهداری نیازمند است.

درمان سرگیجه و منگی سر

چگونه به فرد مبتلا به گیجی یا منگی سر کمک کنیم؟

اقداماتی که جهت کمک به فرد دارای سرگیجه شدید می‌توان انجام داد عبارتند از:

• همیشه خود را معرفی کنید بدون توجه به اینکه گاهی اوقات شما را به خوبی می‌شناسد
• غالبا موقعیت و محل فرد را به او یادآوری کنید
• یک تقویم و ساعت را نزدیک به فرد قرار دهید
• در مورد وقایع اخیر و برنامه‌های روزانه با او صحبت کنید
• سعی کنید که محیط اطراف را ساکت آرام و پر از آرامش نگه دارید.
• هنگام صحبت کردن تلویزیون و رادیو را خاموش کنید
• آهسته صحبت کنید و از جملات کوتاه استفاده کنید
• قبل از شروع هر کاری بیمار را در جریان قرار دهید و با او صحبت کنید (مثلا تغییر محل خواب و تخت، لباس پوشیدن یا حمام دادن آنها) و هر مرحله را برای آنها توضیح دهید.
• زمانی که بیمار در اتاق تنهاست موزیکی ملایم و آرام پخش کنید
• از یک چراغ قوه استفاده کنید تا بیمار بتواند محل خود را ببیند
• چیزهایی که بطور معمول مورد استفاده هستند را با تصویر مشخص کنید برای مثال تصویر توالت را بر روی درب توالت بچسبانید و تصویر شعله را بر روی اجاق.
• بیمار را از آسیب‌ها محافظت کنید.
• به بیمار در شستن دست‌ها، رفتن به حمام و دستشویی و سایر فعالیتهای روزانه که ممکن است بطور فردی برایشان سخت باشد، کمک کنید.
• چک کنید که بیمار چه می‌خورد (ممکن است غذا خوردن را فراموش کنند یا حتی توانایی خوردن را نداشته باشند)
• مطمئن شوید که بیمار داروی درست را به درستی استفاده میکند.
• داروها را بین هر دوز و نوبت، دور از دسترس بیمار قرار دهید.

سردرد سینوسی از جمله انواع سردرد است که علت آن می‌تواند التهاب و تورم در غشای خود سینوس باشد. راههای مختلفی برای درمان سردرد ناشی از سینوزیت وجود دارد که با توجه به شرایط بیمار و علائم او، بهترین روش توسط پزشک متخصص انتخاب می‌شود.

سردرد سینوسی چیست؟

سینوس‌ها فضاهای کوچک حاوی هوا در جمجمه هستند که در پشت بینی، چشم‌ها و گونه‌ها یافت می‌شوند. این حفره‌ها به طرف بینی باز شده و موکوز خود را تخلیه کرده و هوا به‌خوبی در آن‌ها جریان پیدا می‌کند.

اگر غشای لوله‌ها و مجاری متصل‌کننده‌ی سینوس‌ها به پشت بینی ملتهب شود، ممکن است سینوس‌ها نتوانند به‌خوبی خود را تخلیه کرده و فشار درون آن‌ها افزایش می‌یابد و درنتیجه باعث ایجاد سردرد سینوسی می‌شوند.

سردرد ناشی از سینوزیت از جمله سردردهایی هستند که شیوع کمی داشته و به دلیل التهاب سینوس‌ها (سینوزیت) ایجاد می‌شوند. این سردردها به شکل یک درد مبهم و ضربان دار در بخش فوقانی صورت احساس می‌شوند.

بسیاری از افراد فکر می‌کنند به سردرد سینوسی مبتلا هستند درحالی‌که در اصل، سردرد آن‌ها از نوع میگرن یا سردردهای تنشی (عصبی) است.

علت سردرد سینوسی چیست؟

التهاب و تورم در غشای خود سینوس می‌تواند منجر به افزایش ترشح موکوز و مایعات دیگر شود. این افزایش مایعات به همراه عدم توانایی تخلیه آن‌ها سبب افزایش فشار در درون حفره سینوس شده و باعث سردرد سینوسی می‌شود.

واژه سینوزیت برای توصیه التهاب سینوس‌ها به کار می‌رود.

بهترین راه جلوگیری از سردرد سینوسی

بهترین راه برای جلوگیری و رهایی از سردرد ناشی از سینوزیت درمان التهاب سینوس‌هاست. درصورتی‌که این درد به دلیل آلرژی ایجاد شده باشد می‌توان از داروهای آلرژی و اسپری‌های بینی مخصوص برای درمان آن استفاده کرد. پزشک شما ممکن است آنتی‌بیوتیک یا کورتیکواستروئید تجویز کند.

تغییر در سبک زندگی مثل استفاده از مرطوب‌کننده هوا و یا شستشوی مجاری بینی با آب‌نمک نیز می‌تواند مؤثر باشد.

جلوگیری از سردرد سینوسی

برای درمان سردرد ناشی از سینوزیت به پزشک مراجعه کنید

درصورتی‌که به سردردهای شدید مبتلا هستید و نمی‌توانید با استفاده از مسکن‌های بدون نسخه آن را کنترل کنید، مهم است که به متخصص مغز و اعصاب مراجعه کنید. به‌خصوص در مواردی که این سردرد یک هفته و یا بیشتر طول می‌کشد پزشک می‌تواند به‌خوبی علت آن را تشخیص دهد.

اگر روش‌های درمانی خانگی و دارویی کمکی نکردند، متخصص مغز و اعصاب ممکن است برای تخلیه سینوس‌های شما، انجام عمل جراحی را پیشنهاد دهد.

سرماخوردگی و سایر دلایل سردرد سینوسی

سینوزیت به دو صورت حاد و مزمن می‌باشد که به نوبه خود در اثر عفونت‌های تنفسی مانند سرماخوردگی یا آنفولانزا و یا آلرژی‌هایی مانند تب یونجه ایجاد می‌شود. با وجود اینکه سرماخوردگی معمولا مقصر اصلی این عارضه است، سینوزیت ممکن است در اثر هر عاملی که باعث جلوگیری از تخلیه آن شود ایجاد گردد.

از جمله دلایل دیگر و عواملی که زمینه‌ساز ایجاد سردرد ناشی از سینوزیت می‌شود عبارتند از:

•  سابقه آلرژی، مخصوصا تب یونجه و آسم
•  پلیپ‌های بینی و تورم در مجاری بینی
• خارهای استخوانی بینی
• تومور در بینی یا صورت
• انحراف تیغه بینی یا کام شکاف‌دار
•  رفتن به ارتفاعات زیاد
•  شنا و غواصی مکرر

رایجترین علائم سردرد سینوسی

سردرد سینوسی نوعی سردرد است که به‌صورت یک درد ضربان دار و ممتد در صورت (در اطراف چشم‌ها، گونه‌ها و پیشانی) احساس می‌شود. این درد معمولا در یک طرف صورت مشاهده می‌شود.

رایجترین علائم سردرد سینوسی عبارتند از:

1. سردرد شدید هنگام صبح
2. تشدید درد در موقعیت‌های مختلف
3. درد در دندان، فک فوقانی و صورت
4. حساسیت صورت به لمس و تورم
5. خارج شدن موکوز زرد و سبز از بینی و تب

سردرد شدید هنگام صبح

این درد معمولا به هنگام صبح شدیدترین حالت خود را داشته و تا بعدازظهر از شدت آن کاسته می‌شود.

تشدید سردرد در موقعیت‌های مختلف

سردرد ناشی از سینوزیت معمولا زمانی که فرد سر خود را حرکت داده، آن را به طرف پایین خم کرده و یا تحت تغییرات شدید دمایی قرار می‌گیرد (مثل رفتن از یک اتاق گرم به هوای سرد بیرون از خانه) تشدید می‌شود.

درد در دندان، فک فوقانی و صورت

این درد می‌تواند به دندان‌ها، فک فوقانی و دیگر نقاط صورت نیز منتشر شود.

حساسیت صورت به لمس و تورم

صورت بیمار ممکن است نسبت به لمس حساس بوده و متورم شده باشد.

خارج شدن موکوز زرد و سبز از بینی و تب

همچنین ممکن است علائم دیگر سردرد سینوسی مثل خارج شدن موکوز زرد و سبز از بینی و تب نیز در فرد دیده شوند.

تفاوت سردرد سینوسی با میگرن و سردرد تنشی

علائم سردرد سینوسی ممکن است بسیار شبیه به میگرن و سردردهای تنشی باشند بنابراین تشخیص نوع سردرد بیمار کار دشواری خواهد بود. البته سردردهای سینوسی معمولا همراه با دیگر علائم سینوزیت مثل تب و خارج شدن موکوز از بینی ظاهر می‌شوند.

تفاوت سردرد سینوسی و سردرد میگرنی

عموما اگر فردی به درد صورت و سردرد مبتلا باشد ولی دیگر علائم سینوزیت در وی دیده نشوند، احتمال ابتلا به میگرن و سردردهای تنشی بیشتر خواهد بود.

تشخیص سردرد ناشی از سینوزیت 

پزشک برای تشخیص سردرد سینوسی از میگرن و سردردهای تنشی، سوالاتی را از شما خواهد پرسید.

اگر شما اخیرا به سرماخوردگی و آلرژی مبتلا شده‌اید و یا شاهد علائم سینوزیت بوده‌اید، این اطلاعات می‌تواند به پزشک شما در انجام تشخیص کمک کند. همچنین پزشک برای تشخیص سردرد ناشی از سینوزیت موارد زیر را بررسی می‌کند:

1. پزشک به داخل بینی بیمار نگاه کرده و به دنبال گرفتگی یا خارج شدن مواد از بینی می‌گردد.
2. همچنین پزشک نقاطی را بر روی صورت بیمار فشار داده و عکس‌العمل او را مشاهده می‌کند.
3. ممکن است پزشک نوری را به داخل سینوس‌ها بتاباند و وجود التهاب در این ناحیه را بررسی کند.
4. درصورتی‌که نور به‌خوبی وارد سینوس نشود، احتمال بسته بودن سینوس وجود دارد.
5. اگر پزشک به سینوزیت مزمن مشکوک شود، ممکن است آزمایشات عکس‌برداری مثل عکس‌برداری با اشعه‌ی ایکس، سی تی اسکن و یا اسکن MRI را برای بیمار تجویز کند.
6. درصورتی‌که پزشک به ایجاد سینوزیت در اثر آلرژی مشکوک شود، لازم است بیمار یک آزمایش آلرژی انجام دهد.

درمان سردرد ناشی از سینوزیت و گرفتگی بینی 

اهداف درمان برای سردردهای سینوسی، دوجانبه می‌باشند. اولین قدم، کاهش التهاب سینوس‌ها و کمک به تخلیه آن‌هاست. زمانی که تخلیه انجام شده و فشار کاهش می‌یابد، درد باید تسکین یابد. جنبه دیگر درمان، احساس راحتی بیمار به هنگام درمان مشکلات اوست.

ممکن است پزشک موارد زیر را توصیه کند:

1. آنتی‌بیوتیک برای درمان سینوزیت
2. کورتیکواستروئیدهای بینی
3. آنتی هیستامین‌ها
4. داروهای دکونژستان (ضد احتقان)

درمان سردرد ناشی از سینوزیت

آنتی‌بیوتیک برای درمان سینوزیت

درصورتی‌که پزشک به وجود عفونت‌های باکتریایی مشکوک باشد، برای بیمار آنتی‌بیوتیک تجویز می‌کند. برای درمان سینوزیت شدید ممکن است بیمار بین ۱۰ تا ۱۴ روز آنتی‌بیوتیک مصرف کند. درمان سینوزیت مزمن زمان بیشتری لازم داشته و معمولا بین ۳ تا ۴ هفته طول می‌کشد.

کورتیکواستروئیدهای بینی

این اسپری‌های تجویز شده توسط پزشک، التهاب بینی را کاهش داده و از عطسه‌های مکرر، خارش و آبریزش جلوگیری می‌کنند. این اسپری‌ها برای از بین بردن علائم عارضه، کارایی بسیار بالایی دارند، بااین‌حال ممکن است از زمان شروع مصرف آن‌ها تا زمانی که بیمار آثار مثبت دارو را مشاهده می‌کند، بین چندین روز تا یک هفته زمان لازم باشد.

برخی از این داروها شامل موارد زیر است:

• بکلومتازون (Beconase)
• فلوتیکازون (Flonase)
• مومتازون (nasonex)
• تریامسینولون (Nasacort)

آنتی هیستامین‌ها

آنتی هیستامین‌ها به هر دو شکل خوراکی و اسپری بینی وجود داشته و انواع بدون نسخه و همچنین تجویزی آن‌ها موجود است که می‌توان از آن‌ها برای درمان آلرژی استفاده کرد. آنتی‌هیستامین‌های بدون نسخه، اثر کوتاه‌مدت‌تری داشته و علائم متوسط تا خفیف را تسکین می‌دهند. تمامی این داروها، از ترشح هیستامین در بدن جلوگیری می‌کنند.

آنتی‌هیستامین‌های قدیمی و خواب آور بدون نسخه شامل انواع زیر می باشد:

• دیفن هیدرامین (Benadryl)
• کلرفنیرامین (chlor-trimeton) 
• کلماستین (tavist) 

آنتی‌هیستامین‌های زیر از آنتی‌هیستامین‌های جدیدی هستند که مانند قبل باعث ایجاد خواب آلودگی نمی شوند: 

• فکسوفنادین (allegra)
• ستینزین (Zyrtec)
• لوراتادین (Claritin)

داروهای دکونژستان (ضد احتقان)

بسیاری از انواع دکونژستان‌های بدون نسخه، به شکل قرص و اسپری بینی موجودند. این داروها معمولا همراه با آنتی‌هیستامین‌ها مصرف می‌شوند.

دکونژستان‌های خوراکی و اسپری شامل سودافد، استیفد، آفرین و نئوسینفرین می‌باشند. برخی از دکونژستان‌ها ممکن است حاوی سودوافدرین باشند که فشار خون را افزایش می‌دهد. افراد مبتلا به فشار خون و یا پروستات بزرگ شده نباید از داروهای حاوی سودوافدرین استفاده کنند.

از استفاده اسپری‌های دکونژستان به مدت بیش از ۳ روز متوالی خودداری کنید مگر اینکه این کار توسط پزشک تجویز شده باشد. این کار می‌تواند باعث گرفتگی بیشتر شود. درصورتی‌که به آمفیزم و یا برونشیت مزمن مبتلا هستید، از این داروها استفاده نکنید.

عمل جراحی برای درمان سردرد سینوسی

برای سینوزیت مزمن که پاسخ مناسبی نسبت به داروها نشان نمی‌دهد، پزشک ممکن است انجام عمل جراحی آندوسکوپی سینوس را توصیه کند. این عمل با هدف برداشتن پلیپ‌ها و خارهای استخوانی انجام می‌شود. برخی از پزشکان نیز توصیه می‌کنند که عمل گشاد کردن ورودی سینوس انجام شود.

یک روش جدید با نام رینوپلاستی بالنی نیز وجود دارد که در طی آن، یک بالن را وارد حفره سینوس کرده و سپس آن را باد می‌کنند.

درمان خانگی سردرد ناشی از سینوزیت

اگر بیمار علائم خفیفی دارد، می‌توانید او را به‌صورت زیر در خانه تحت درمان قرار دهید:

•  استراحت و نوشیدن مقادیر زیاد مایعات
•  استفاده از مسکن‌های بدون نسخه مانند پاراستامول یا ایبوپروفن
•  نگه داشتن یک حوله گرم بر روی سینوس‌های آسیب دیده به مدت چند دقیقه و چند بار تکرار این کار در روز
•  استفاده از مرطوب‌کننده هوا و اسپری بینی آب‌نمک برای رفع گرفتگی

برای سردرد چه دکتری بریم؟

برای درمان قطعی سردرد باید به دکتر مغز و اعصاب مراجعه کنید. پزشکان مغز و اعصاب به صورت تخصصی در زمینه درمان انواع سردرد فعالیت نموده و بهترین راهکارهای درمانی را به بیماران ارائه می‌دهند.